Διδάσκοντας τα Γιάμα και τα Νιγιάμα στο μάθημα της Γιόγκα
της Λίντας Καπετάνιου
γ) Τάπας
Τάπας είναι η αυτοπειθαρχία. Εφαρμόζουμε Τάπας κάθε φορά που η κεντρική μας θέληση προσπαθεί να κυριαρχήσει πάνω στις παρορμήσεις της στιγμής και να πάρει καλύτερες αποφάσεις, οδηγώντας σε σωστότερες ενέργειες, που έχουν καλύτερες συνέπειες στον εαυτό μας και στο περιβάλλον.
Όταν ο δάσκαλος βλέπει ότι ένας μαθητής δεν κάνει επαρκή προσπάθεια στο μάθημα Γιόγκα, μπορεί να τον ενθαρρύνει και να τον κινητοποιήσει. Η ικανοποίηση που παίρνει κανείς από τη σωστή προσπάθεια είναι κίνητρο για να συνεχίσει. Αλλά πρέπει να είναι η σωστή προσπάθεια. Το να ζορίζεσαι δεν είναι σωστή προσπάθεια. Ούτε είναι σωστή προσπάθεια να κάνεις τις ασκήσεις απρόσεκτα, βιαστικά, ανεξέλεγκτα. Αν κανείς δεν μπορεί να κάνει μια άσκηση στην κανονική της μορφή, δεν πρέπει να μείνει αδρανής. Ο δάσκαλος πρέπει να του δώσει μια πιο εύκολη παραλλαγή ή μια άλλη άσκηση σαν υποκατάστατο. Δουλεύοντας με αυτά, σε λίγο καιρό θα μπορεί να κάνει κάτι πιο δύσκολο, βάζοντας όμως τον ίδιο βαθμό προσπάθειας.
Το Τάπας – σε συνεργασία με την Σάτυα – μας φέρνει αντιμέτωπους να εξετάσουμε τα εμπόδια στην εξέλιξη μας, τους τρόπους με τους οποίους δημιουργούμε μια αρνητική πραγματικότητα, αντίθετη από την Σαντόσα. Μήπως μας λείπει η κάθαρση; Αν ναι, το σώμα μας θα είναι πιο δύσκαμπτο, η πρακτική μας πιο δύσκολη. Το να κάνουμε μια αποτοξίνωση και στη συνέχει ανα ακολουθήσουμε μια πιο υγιεινή διατροφή, για να μπορούμε μετά να κάνουμε τις ασκήσεις μας πιο εύκολα, είναι Τάπας. Το να αποφύγουμε έναν ακατάστατο τρόπο ζωής που μετά δυσκολεύει την πρακτική μας στη Γιόγκα, είναι Τάπας.
Το να πάμε στο στρωματάκι μας για Γιόγκα ή να έρθουμε στο μάθημα στη σχολή, τη συγκεκριμένη ώρα και μέρα που έχουμε δεσμευτεί οτι θα το κάνουμε, ακόμα κι αν δεν έχουμε καλή διάθεση εκείνη τη στιγμή, είναι Τάπας. Το Τάπας ενισχύει την ίδια του την επανάληψη – παρά το ότι ο νους μας καμιά φορά μας το παρουσιάζει σαν αγγαρεία – γιατί αμέσως έχουμε οφέλη: καλύτερη και περισσότερη ενέργεια, λιγότερα προβλήματα, περισσότερη αποτελεσματικότητα σε ότι καταπιαστούμε.
δ) Σβαντγυάγια
Σβαντγυάγια είναι η αυτοπαρατήρηση. Ασκούμε Σβαντγυάγια όταν παρατηρούμε και ευρευνούμε τον εαυτό μας. Έτσι αυξάνουμε την αυτογνωσία μας. Χωρίς αυτογνωσία, δεν μπορούμε να έχουμε καλή επικοινωνία, καλές σχέσεις με τους γύρω μας και μια καλή ζωή. Όλο θα βρίσκουμε τα στραβά και τα λάθη στους άλλους και όλα καλά με τον εαυτό μας. Αυτό δημιουργεί αρνητικές αντιδράσεις στους γύρω μας και τους κάνει αμυντικούς ή επιθετικούς απέναντι μας – σίγουρα όχι συνεργάσιμους – τους κάνει να μας αποφεύγουν.
Για να καλλιεργήσουμε Σβαντγυάγια, μας βοηθά η μελέτη βιβλίων και γραφών, τα λόγια σοφών, το να παρακολοθούμε μαθήματα ή σεμινάρια με πιο πεπειραμένους γνώστες. Σαν μαθητές του πνευματικού δρόμου, πρέπει να ξέρουμε τι κάνουμε, τα κίνητρα μας, τις συνέπειες των πράξεων μας.
Ο δάσκαλος της Γιόγκα πρέπει να αφυπνίσει τον εσωτερικό δάσκαλο στους μαθητές. Γι’ αυτό, τους δίνει κατάλληλες λεκτικές οδηγίες για την τεχνική των ασκήσεων, αλλά και οδηγίες για να καλλιεργήσουν αυτοπαρατήρηση και αυτογνωσία. Έτσι, όχι μόνο θα αποφύγουν πιθανούς τραυματισμούς, αλλά θα μπορέσουν να αντλήσουν όλα τα οφέλη που μπορεί να τους προσφέρει η άσκηση.
Καθώς κανείς παρατηρεί τον εαυτό του, καταλαβαίνει τα όρια του, αν κάνει μια άσκηση σωστά, οπότε θα είναι και άνετη ή αν δεν κάνει επαρκή προσπάθεια, οπότε η άσκηση θα του είναι αδιάφορη ή βαρετή ή αν κάνει υπερβολική προσπάθεια, οπότε θα τον κουράζει ή θα τον βλάψει. Όλα αυτά μπορούν οι μαθητές να τα ρυθμίσουν αυτόβουλα, ακολουθώντας το αίσθημα τους, αν ο δάσκαλος τους καθοδηγήσει κατάλληλα για να το κάνουν.
Ένας άλλος τρόπος για να καλλιεργήσει ο δάσκαλος Σβαντγυάγια στους μαθητές του είναι να τους διαβάσει λόγια σοφών και να τους ενθαρρύνει να στοχαστούν πάνω σ’ αυτά, καταλήγοντας στα δικά τους συμπεράσματα. Αυτή είναι και μέθοδος της Γκνιάνα Γιόγκα, που μας ωθεί να κάνουμε προσωπική έρευνα για την αλήθεια.
Τάπας είναι η αυτοπειθαρχία. Εφαρμόζουμε Τάπας κάθε φορά που η κεντρική μας θέληση προσπαθεί να κυριαρχήσει πάνω στις παρορμήσεις της στιγμής και να πάρει καλύτερες αποφάσεις, οδηγώντας σε σωστότερες ενέργειες, που έχουν καλύτερες συνέπειες στον εαυτό μας και στο περιβάλλον.
Όταν ο δάσκαλος βλέπει ότι ένας μαθητής δεν κάνει επαρκή προσπάθεια στο μάθημα Γιόγκα, μπορεί να τον ενθαρρύνει και να τον κινητοποιήσει. Η ικανοποίηση που παίρνει κανείς από τη σωστή προσπάθεια είναι κίνητρο για να συνεχίσει. Αλλά πρέπει να είναι η σωστή προσπάθεια. Το να ζορίζεσαι δεν είναι σωστή προσπάθεια. Ούτε είναι σωστή προσπάθεια να κάνεις τις ασκήσεις απρόσεκτα, βιαστικά, ανεξέλεγκτα. Αν κανείς δεν μπορεί να κάνει μια άσκηση στην κανονική της μορφή, δεν πρέπει να μείνει αδρανής. Ο δάσκαλος πρέπει να του δώσει μια πιο εύκολη παραλλαγή ή μια άλλη άσκηση σαν υποκατάστατο. Δουλεύοντας με αυτά, σε λίγο καιρό θα μπορεί να κάνει κάτι πιο δύσκολο, βάζοντας όμως τον ίδιο βαθμό προσπάθειας.
Το Τάπας – σε συνεργασία με την Σάτυα – μας φέρνει αντιμέτωπους να εξετάσουμε τα εμπόδια στην εξέλιξη μας, τους τρόπους με τους οποίους δημιουργούμε μια αρνητική πραγματικότητα, αντίθετη από την Σαντόσα. Μήπως μας λείπει η κάθαρση; Αν ναι, το σώμα μας θα είναι πιο δύσκαμπτο, η πρακτική μας πιο δύσκολη. Το να κάνουμε μια αποτοξίνωση και στη συνέχει ανα ακολουθήσουμε μια πιο υγιεινή διατροφή, για να μπορούμε μετά να κάνουμε τις ασκήσεις μας πιο εύκολα, είναι Τάπας. Το να αποφύγουμε έναν ακατάστατο τρόπο ζωής που μετά δυσκολεύει την πρακτική μας στη Γιόγκα, είναι Τάπας.
Το να πάμε στο στρωματάκι μας για Γιόγκα ή να έρθουμε στο μάθημα στη σχολή, τη συγκεκριμένη ώρα και μέρα που έχουμε δεσμευτεί οτι θα το κάνουμε, ακόμα κι αν δεν έχουμε καλή διάθεση εκείνη τη στιγμή, είναι Τάπας. Το Τάπας ενισχύει την ίδια του την επανάληψη – παρά το ότι ο νους μας καμιά φορά μας το παρουσιάζει σαν αγγαρεία – γιατί αμέσως έχουμε οφέλη: καλύτερη και περισσότερη ενέργεια, λιγότερα προβλήματα, περισσότερη αποτελεσματικότητα σε ότι καταπιαστούμε.
δ) Σβαντγυάγια
Σβαντγυάγια είναι η αυτοπαρατήρηση. Ασκούμε Σβαντγυάγια όταν παρατηρούμε και ευρευνούμε τον εαυτό μας. Έτσι αυξάνουμε την αυτογνωσία μας. Χωρίς αυτογνωσία, δεν μπορούμε να έχουμε καλή επικοινωνία, καλές σχέσεις με τους γύρω μας και μια καλή ζωή. Όλο θα βρίσκουμε τα στραβά και τα λάθη στους άλλους και όλα καλά με τον εαυτό μας. Αυτό δημιουργεί αρνητικές αντιδράσεις στους γύρω μας και τους κάνει αμυντικούς ή επιθετικούς απέναντι μας – σίγουρα όχι συνεργάσιμους – τους κάνει να μας αποφεύγουν.
Για να καλλιεργήσουμε Σβαντγυάγια, μας βοηθά η μελέτη βιβλίων και γραφών, τα λόγια σοφών, το να παρακολοθούμε μαθήματα ή σεμινάρια με πιο πεπειραμένους γνώστες. Σαν μαθητές του πνευματικού δρόμου, πρέπει να ξέρουμε τι κάνουμε, τα κίνητρα μας, τις συνέπειες των πράξεων μας.
Ο δάσκαλος της Γιόγκα πρέπει να αφυπνίσει τον εσωτερικό δάσκαλο στους μαθητές. Γι’ αυτό, τους δίνει κατάλληλες λεκτικές οδηγίες για την τεχνική των ασκήσεων, αλλά και οδηγίες για να καλλιεργήσουν αυτοπαρατήρηση και αυτογνωσία. Έτσι, όχι μόνο θα αποφύγουν πιθανούς τραυματισμούς, αλλά θα μπορέσουν να αντλήσουν όλα τα οφέλη που μπορεί να τους προσφέρει η άσκηση.
Καθώς κανείς παρατηρεί τον εαυτό του, καταλαβαίνει τα όρια του, αν κάνει μια άσκηση σωστά, οπότε θα είναι και άνετη ή αν δεν κάνει επαρκή προσπάθεια, οπότε η άσκηση θα του είναι αδιάφορη ή βαρετή ή αν κάνει υπερβολική προσπάθεια, οπότε θα τον κουράζει ή θα τον βλάψει. Όλα αυτά μπορούν οι μαθητές να τα ρυθμίσουν αυτόβουλα, ακολουθώντας το αίσθημα τους, αν ο δάσκαλος τους καθοδηγήσει κατάλληλα για να το κάνουν.
Ένας άλλος τρόπος για να καλλιεργήσει ο δάσκαλος Σβαντγυάγια στους μαθητές του είναι να τους διαβάσει λόγια σοφών και να τους ενθαρρύνει να στοχαστούν πάνω σ’ αυτά, καταλήγοντας στα δικά τους συμπεράσματα. Αυτή είναι και μέθοδος της Γκνιάνα Γιόγκα, που μας ωθεί να κάνουμε προσωπική έρευνα για την αλήθεια.