Αντίρροπη κίνηση: 

Η χρήση αντίρροπων κινήσεων παίζει καίριο ρόλο στην ισορροπία, άρα και την αυτοπροστασία.  Όταν ένα σώμα κινδυνεύει να πέσει, πρέπει να αντισταθμίζεται με αντίρροπη κίνηση ή τάση, προς την αντίθετη μεριά της πτώσης.  

Αυτό το κάνει το σώμα μας αυτόματα στην καθημερινή ζωή ή μπορεί και να το κάνει συνειδητά στην έντεχνη κίνηση.  Π.χ. για να μην πέσουμε προς τα εμπρός, γέρνουμε το σώμα μας προς τα πίσω.  Για να μην πέσουμε πίσω, γέρνουμε το σώμα μας προς τα εμπρός.  

Στις ασκήσεις Γιόγκα, όταν κάνουμε πλάγια κάμψη προς τα δεξιά, το κεφάλι μας στρίβει ελαφρά προς τα αριστερά και το βλέμμα μας κοιτά προς τον αριστερό τοίχο.  Το αντίθετο συμβαίνει όταν κάνουμε πλάγια κάμψη προς τα αριστερά.

Αν η πλάγια κάμψη προς τα δεξιά αυξηθεί σε βαθμό το κέντρο βάρους να φύγει πολύ δεξιά από τον κάθετο άξονα ισορροπίας, θα τείνουμε το αριστερό χέρι λοξά προς τον αριστερό τοίχο και λίγο προς το ταβάνι, για να αποφύγουμε το πέσιμο προς τα δεξιά.

Χωρίς την αντίρροπη κίνηση του αντίθετου χεριού και την αντίθετη στροφή του κεφαλιού, είναι από δύσκολο έως αδύνατο να κρατήσουμε την ισορροπία.

Ο συνδυασμός αυτών των τριών αρθρώσεων του πέλματος μας επιτρέπει και μικρές στροφικές κινήσεις που μας επιτρέπουν να βρίσκουμε άμεσα την ισορροπία μας, όταν κινδυνεύουμε να τη χάσουμε.  Σ’ αυτό βοηθούν βέβαια πρωτίστως και οι αισθητήρες πίεσης στην πατούσα και στο μεγάλο δάκτυλο.  Αυτοί είναι εξαιρετικοί πληροφοριοδότες για άμεσες αντανακλαστικές προσαρμογές του αστράγαλου, ο οποίος «παίζει» με μικροκινήσεις όταν προσπαθούμε να ισορροπήσουμε στο ένα πόδι. 

Αν πάμε να πέσουμε δεξιά, ο αστράγαλος στρίβει αριστερά.  Αν το παρακάνει προς τα αριστερά, θα ξαναστρίψει δεξιά.  Το ίδιο συμβαίνει και με τις κινήσεις μπρος-πίσω ή και ενδιάμεσες.  Εννοείται, οτι αυτές τις μικροκινήσεις δεν πρέπει να τις μαχόμαστε ή να τις εμποδίζουμε, αλλά να τις επιτρέπουμε και να τις παρακολουθούμε συνειδητά. 

Σε μεγάλο βαθμό, αυτές οι αντανακλαστικές αντίστροφες μικροκινήσεις θα μας διδάξουν με ποιο τρόπο ακόμα και να προλαβαίνουμε απώλεια της ισορροπίας.  Γίνονται όχι μόνο στον αστράγαλο στις ορθές στάσεις, αλλά και σε άλλα μέρη του σώματος, όπως π.χ. το κεφάλι, τους ώμους, τα χέρια, τη σπονδυλική στήλη... 

Γίνονται σε κάθε στάση που απαιτεί ισορροπία – ακόμα και στις ανάποδες, όπως στη Σιρσάσανα (Στάση στο Κεφάλι), όπου π.χ. αν πάμε να πέσουμε προς τα δεξιά, θα πρέπει να πιέσουμε περισσότερο τον αριστερό αγκώνα προς το πάτωμα.

Όταν το σώμα μας πάει να χάσει την ισορροπία του, μπορούμε εκούσια και συνειδητά να ενεργοποιούμε το μηχανισμό που αντιστρέφει τη ροπή πτώσης.  Με υπομονή, τακτική επανάληψη και μακροχρόνια εξάσκηση, μαθαίνει κανείς τα «κόλπα», έτσι ώστε να ενεργοποιεί άμεσα, ακόμα και προληπτικά τους μηχανισμούς αντιστροφής της πτώσης, αλλά και τη χρυσή τομή, ώστε να μην το παρακάνει, γιατί τότε θα προξενήσει πτώση προς την κατεύθυνση της αντιστροφής.  

Συχνά, στην αρχή, θα μας ξεφεύγει και θα το παρακάνουμε, προσπαθώντας να ανακαλύψουμε τη «χρυσή τομή» του ελέγχου, γι’ αυτό θα υπάρχουν κλονισμοί στις στάσεις ισορροπίας.  Αλλά αυτό είναι αναμενόμενο.  Θα πρέπει να μάθουμε να δουλεύουμε με αυτό έξυπνα, αντί να στενοχωριόμαστε που δεν «πετυχαίνουμε» τη στάση.  Ο χρόνος παραμονής θα αυξηθεί όσο μπορούμε να γίνουμε πιο επιδέξιοι στις αντισταθμίσεις προσαρμογής.

Η επιτυχία στις στάσεις ισορροπίας σπάνια απαιτεί μεγάλη μυϊκή δύναμη, ακόμα κι αν πρόκειται για στάσεις στα χέρια ή στο κεφάλι.  Πιο πολύ εξαρτάται από τον έλεγχο των μυών στο βάθος του σώματος, οι οποίοι κάνουν το σώμα πιο σταθερό και ελαφρύ. 

Εξαρτάται επίσης πιο πολύ από τον έγκαιρο και ακριβή έλεγχο των μικροκινήσεων προσαρμογής, πράγμα που απαιτεί περισσότερο διαρκή επίγνωση, συγκέντρωση, μη προσκόλληση και ευφυΐα – παρά μεγάλη δύναμη των μυών που σηκώνουν το βάρος μας. 

Copyright:  Stavroula Kapetaniou

Ένα συμπαγές αντικείμενο είναι πολύ πιο σταθερό και στέρεο από ότι κάτι σύνθετο, κατασκευασμένο από τμήματα που μπορούν να κινούνται ανεξάρτητα.  Π.χ. ένα τσιμεντένιο οικοδόμημα είναι πολύ πιο σταθερό και στέρεο από ότι ένα σπίτι κατασκευασμένο με ξύλινες σανίδες. 

Το ανθρώπινο σώμα δεν είναι σταθερό ούτε στέρεο.  Αποτελείται από πολλά μαζί ευκίνητα μέρη και καλά κάνει.  Παρόλο που η ευκινησία το κάνει πιο ασταθές από άποψη ισορροπίας, η ίδια η ευκινησία του επιτρέπει και προσαρμογές, για να μην χάνει εύκολα την ισορροπία του ή για να την ξαναβρίσκει αμέσως αν πάει  να τη χάσει, πριν πέσει και χτυπήσει.  Το μυστικό είναι να βρίσκουμε την ισορροπία μας συνέχεια, ενώ πιθανό κινδυνεύουμε συνέχεια να τη χάσουμε.

Θα πρέπει να σταθεροποιήσετε τα πόδια για να πετύχετε ασκήσεις όπως η Σιρσάσανα (Στάση στο Κεφάλι), η Πίντσα Μαγιουράσανα (Ουρά Παγονιού), η Πάρσβα Σαρβανγκάσανα (Λοξή Λαμπάδα), η Πάρσβα Μπακάσανα (Λοξός Κόρακας) και η Βρσικάσανα (Σκορπιός). 

Αλλά αρχίστε με κάτι πιο εύκολο.  Συσπάστε τον Μέσο Γλουτιαίο (το «ψωμάκι» στο πάνω και έξω πλάι του μηρού) στο στηρίζον πόδι στο απλό Δέντρο.  Θα δείτε πόσο θα μειωθεί το «τρεμοπαίξιμο» στον αστράγαλο του ίδιου ποδιού και πόσο θα αυξηθεί η σταθερότητα της ισορροπίας σας. 

Ένα άλλο «κόλπο» είναι να συσπάτε τους βραχιόνιους μυς στο αντίθετο μπράτσο από το στηρίζον πόδι.  Δηλαδή, αν στέκεστε στο δεξί πόδι, συσπάστε ισομετρικά στο αριστερό μπράτσο τον Δικέφαλο Βραχιόνιο, τον Δελτοειδή, τον  Τρικέφαλο Βραχιόνιο.  Προσπαθήστε να μη συσπάσετε το πάνω μέρος του ώμου, δηλαδή τον Τραπεζοειδή.  Αφήστε αυτό το μέρος χαλαρό και κατεβασμένο.  Αυτή η αντιστάθμιση θα μειώσει ακόμα περισσότερο το «τρεμοπαίξιμο» στον δεξιό αστράγαλο και θα αυξήσει εύκολα τη σταθερότητα σας.

Copyright:  Stavroula Kapetaniou

Μηχανικοί νόμοι και κανόνες της ισορροπίας

Εδώ θα εξετάσουμε τους μηχανικούς νόμους, που μπορούν να κάνουν την ισορροπία πιο άνετη, εύκολη και επιτυχημένη.

1)  Ύψος και πλάτος:  Όσο πιο ψηλό είναι το αντικείμενο, τόσο πιο πλατιά πρέπει να είναι η βάση επαφής του με το έδαφος, για να ισορροπεί πιο εύκολα.  

Για τις Ασάνες, αυτό σημαίνει οτι πρέπει να απλώνουμε καλά όποιο μέρος του σώματος ακουμπά στο πάτωμα ώστε να υπάρχει όσο το δυνατό πιο ευρεία βάση.  Π.χ. αυτό αφορά τα πέλματα στις ορθές Ασάνες, όπως είναι το Τρίγωνο (Τρικονάσανα) και ο Χορευτής (Ναταραζάσανα), τις παλάμες στις ισορροπίες στα χέρια, όπως στον Κόρακα (Μπακάσανα), την Πυγολαμπίδα (Τιτιμπάσανα) και τη Στάση στα Χέρια (Άντο Μούκα Βρκσάσανα) κ.λ.π.

2)  Κέντρο βάρους:  Για να ισορροπεί ένα σώμα, πρέπει ο κάθετος άξονας της έλξης της βαρύτητας να περνά οπωσδήποτε από δύο σημεία:  το κέντρο βάρους του και τη βάση επαφής με το έδαφος.  


Αυτό κάνει τις στάσεις ισορροπίας όπου το κέντρο βάρους βρίσκεται πάνω από τη βάση εύκολες, όπως π.χ. το Δέντρο (Βρκσάσανα).  


Δεν έχουμε παρά να φέρουμε πρώτα το κέντρο βάρους πάνω από το στηρίζον πόδι και μετά να σηκώσουμε το άλλο για να στηριχτούμε ισορροπημένα. 

Αν το κέντρο βάρους είναι σε άλλη κάθετο, έξω από τη βάση επαφής με το έδαφος, το σώμα έχει την τάση να πέσει. 

Ενώ, οι «ασύμμετρες» στάσεις ισορροπίας, όπου το κέντρο βάρους δεν βρίσκεται πάνω από τη βάση, είναι πιο δύσκολες και απαιτούν «αντίβαρο», δηλαδή έξτρα βάρη και έξτρα δυνάμεις να αντιστέκονται στην πτώση.  

Παρόμοιους μηχανισμούς αντιστάθμισης απαιτούν οι ακόμα πιο ασύμμετρες στάσεις, όπως ο Λοξός Κόρακας (Πάρσβα Μπακάσανα), όπου το βάρος των δύο ποδιών που σηκώνονται στο ίδιο πλάι, απαιτεί μεγάλη δύναμη στους Λοξούς Κοιλιακούς και ισομετρική σύσπαση στον Τρικέφαλο Βραχιόνιο του χεριού στο ίδιο πλάι για αντίσταση στον έναν αγκώνα, όπου ακουμπούν τα πόδια. Τέτοιου είδους προκλήσεις παρουσιάζουν οι «ασύμμετρες» στάσεις της Λοξής Λαμπάδας (Πάρσβα Σαρβανγκάσανα), της Στάσης με τις 8 γνωνίες (Ασταβακράσανα) κ.λ.π.

3)  Καθετότητα:  Όταν ο επιμήκης άξονας του μέλους που στηρίζει βάρος είναι κάθετος με το έδαφος, ευνοείται η ισορροπία και ο ίδιος ο άξονας γίνεται πιο σταθερός και γερός. 

Αυτό σημαίνει πως ότι ακουμπά στο πάτωμα θα πρέπει να προσπαθούμε να είναι κάθετο με το έδαφος στις στάσεις ισορροπίας.  


Π.χ. ο αυχένας στη Σιρσάσανα (Στάση στο Κεφάλι), οι πήχεις στην Μπακάσανα (Κόρακα), οι βραχίονες στην Πίντσα Μαγιουράσανα (Ουρά Παγονιού)...

Copyright:  Stavroula Kapetaniou